Республикӑри мӗн пур йышши хуҫалӑхсем мӗнле сӗт сутаҫҫӗ, унӑн пахалӑхне лайӑхлатассишӗн патшалӑхӑн тивӗҫлӗ органӗсем мӗн тӑваҫҫӗ? «Хыпар» ыйтӑвӗсене ЧР патшалӑх ветеринари службин ертӳҫи Сергей Скворцов хуравлать.

-Ветслужбӑна пӑхӑнса тӑракан учрежденисенчен пахалӑха тимлӗрех тӗрӗслеме, уйрӑммӑн илсен кил хуҫалӑхӗсенчен пуҫтаракӑн сӗте лабо­раторире тӗпчемешкӗн пӗчӗк савӑтсене илме ыйтатпӑр. Пирӗн специалистсем ĕне усракансенчен продукци сутнӑ чухне ветеринари-санитари йӗркине пӑхӑнма, пахалӑха хӑпартма, сӗтӗн сутлӑх хакне хӑйсене ҫырлахтармалла йӗркелеме ыйтаҫҫӗ.

-Пахалӑха мӗнле аппаратсемпе тӗрӗслетӗр?

-Лактан 1-4М, Клевер-2, Ареометр, Соматос.

-Сӗте шыв хушнине хӑшӗ палӑртать?

-Клевер-2. Ун пек тӗслӗхсене кил хуҫалӑхӗсенчен пухнине тӗпченӗ хыҫҫӑн шута илнӗ. Чӗрӗ сӗт Таможня союзӗн «Ҫимелли продукции хӑрушсӑрлӑхӗ ҫинчен» тата «Сӗтпе унран хатӗрленӗ юр-вар хӑрушсӑрлӑхӗ ҫинчен» техрегламентсене тивӗҫтернине ытти йышши анализаторпа та тӗпчесе уҫӑмлататпӑр. Утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне патшалӑх ветучрежденийӗсен 119 аппарат пулнӑ. Халӑхран сӗт пуҫтаракан юридици сӑпачӗсен, уйрӑм предпринимательсен - 239.

-Сӗте унта-кунта куплен турттараҫҫӗ. Пӗр вырӑнтан тепӗрне куҫаракансен мӗнле йӗркене пӑхӑнмалла?

-Вӑл ҫӳлте асӑннӑ регламентсене тивӗҫтерсен ҫеҫ продукци ҫаврӑнӑшне йӗркелеме юрать. Ҫула тухакан водителӗне сӗте турттарса кай­ма шаннӑ ҫыннӑн ҫумра регламентсемпе килӗшсе тӑнине ҫирӗплетекен документ пулмалла.

-  Пулмасан?..

-23 ҫынна административлӑ майпа явап тыттарма йышӑннӑ. Вӗсене штраф 60500 тенкӗлӗх тӳлеттернӗ. Хальхи вӑхӑтра Йӗпреҫ, Куславкка, Вӑрмар районӗсенче рейд ирттеретпӗр.

- Ветучрежденисемен кӑсалхи 7 уйӑхри пĕтĕмлетĕвĕпе паллаштараймр-и?

- Вĕсен лабораторийĕсенче ĕне сĕчĕн - 420, качакан 3 тĕслĕхне тишкернӗ. Пурте регламентсемпе шайлашӑнаҫҫӗ. Утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне республикӑна 75223 тонна сӗт турттарса килнӗ, пирӗн патран 146244 тонна ӑсатнӑ. Этеме сиен кӳме пултаракан 1,5 тонна сӗтпе унран хатӗрленӗ юр-вара сиенсӗрлетсе утилизациленӗ.

-Унӑн сорчӗпе ҫу хисепӗ мӗнле шайра?

-Асӑннӑ кун тӗлне заводсене леҫнӗ пӗтӗм продукции 45,06% - чи пахи, 54,52 % - 1-мӗш сортлӑ, 0,42% - 2-мӗш сортлӑ, 99,12% сивӗтнӗ. Ҫу хисепӗ вӑтамран - 3,65%, белок кӑтартӑвӗ - 3,06%. Иртнӗ ҫулхи кӑрлач- ҫӗртме уйӑхӗсемпе танлаштарсан заводсем чи пахине 7,74% нумайрах йышӑннӑ. Пахалӑх енӗпе чи лайӑх кӑтартусем Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Канаш, Комсомольски, Красноармей­ски, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Шупашкар, Етӗрне, Елчӗк, Тӑвай районӗсен.

-«Эпир кил хуҫалӑхӗнче туса илекен сӗт пахалӑхне лайӑхлатрӑмӑр. Ан­нах продукци пуҫтаракансемпе заводсем палӑрмаллах хушса тӳлемеҫҫӗ», - тенине час-часах илтетӗп. Ҫапах ырӑ улшӑнусем пур-и?

-Республика Пуҫлӑхӗ Патшалӑх Канашне янӑ Ҫырура продукци пахалӑхне лайӑхлатма хушнӑ хыҫҫӑн вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсемпе ветучрежденисем ҫак ӗҫе кил тата фермер хуҫалӑхӗсен хушшинче вӑй- латрӗҫ. Эпир вӗсене продукци пухакан тытӑмсемпе килӗшӳ тума пулӑшатпӑр. Ӑна ҫирӗплетнӗ чухне ӗне усранӑран кил хуҫалӑхӗ тӳсекен тата продукци параканпа туянакан ӗҫлесе ҫитереймен пирки пулакан тӑкаксем, ҫупа бе­лок хисепӗ, тӗп вырӑнта пулмалла. Ҫур ҫулта 9253 килӗшӳ тунӑ.

-Ҫу хисепне кура ҫӗнӗрен шутласа тӳлекенсем пур-и?

-Элӗк, Комсомольски, Муркаш, Ҫӗрпӳ, Шӑмӑршӑ районӗсенче шӑпах сапла тӑваҫҫӗ.

Юрий Михайлов калаçнӑ.